Un ano máis a Asociación Galega de Comunicación para ou Cambio Social (AGARESO) imparte, coa colaboración de Asemblea da Cooperación pola Paz (ACPP), o Seminario de Comunicación Social e Cooperación Internacional. Na súa doceava edición mantense a modalidade híbrida presencial e online. Esta novidade deu inicio o ano pasado, o que permitiu que alumnos e alumnas de fóra de Galicia puidesen ter a oportunidade de inscribirse no Seminario.
Na primeira parte da sesión presentáronse as distintas institucións e organizacións que fan que este escenario de aprendizaxe social sexa posible. Jose Ramón Pousa, decano da Facultade de Comunicación da Universidade de Santiago de Compostela (USC), deu a benvida ás asistentes e deixou unha clara mensaxe do futuro prometedor da comunicación social grazas aos medios independentes. “Os medios de comunicación tradicionais atravesan unha gran crise, onde todo o que ten interese social queda relegado por outro tipo de información que ás veces ten máis de interesada que de interesante”, sinalou Pousa.
Raquel López, técnica de proxectos de ACPP, cualificou de “utópico” este seminario onde é posible “tecer redes ou alianzas con outras persoas ou entidades” que queren traballar polo cambio social. López introduciu o traballo que leva a cabo ACPP a nivel internacional, como evolucionaron os proxectos ao longo dos anos e o traballo en equipo que se levou a cabo con AGARESO. Ademais, adiantou que o 30 de marzo ACPP impartirá a sesión de cooperación internacional cunha sorpresa que aínda non quixo desvelar.
O coordinador do Seminario, Antonio Grunfeld, introduciu os contidos, relatorios e obxectivos das futuras sesións; así como unha breve explicación dos inicios de AGARESO e a súa evolución. Foi en Marrocos onde naceu a idea crear “unha ONG de comunicación social, para traballar sobre aquilo que moitas ONG se deixan pendente”. Seguidamente, os e as alumnas tiveron ocasión de escoitar o testemuño de Lucía Larios, alumna bolseira da edición anterior, e puideron visualizar o making off do documental que se realizou en Lepe como parte das prácticas.
A primeira sesión estivo dedicada á radio comunitaria. O relator para esta ocasión foi Juan de Sola, xornalista radiofónico especializado en Dereitos Humanos e fundador de AGARESO. De Soa ejemplificó a importancia da radio comunitaria que é capaz de cohesionar a comunidade e xestionar os seus problemas, permite fomentar o voluntariado e ten un alto nivel de incidencia na comunidade.
Latinoamérica é a rexión onde este tipo de proxectos de radio social é máis común e exitosa. “En Europa fai falta máis desenvolvemento de radio comunitaria para articular e cohesionar e, doutra banda, para defender dereitos. Hai que xerar canles, estamos nun momento absolutamente de urxencia para tratar de facer unha cobertura de toda a xente migrante que está a chegar. Temos unha chea de contextos hostís”, sinalou de Sola. Como broche á súa intervención deixou claro que nestes proxectos os obxectivos deben ser cualitativos, non cuantitativos, xa que vale a pena ter poucos oíntes, pero nos que se xere unha reflexión.
Juan de Sola quixo compartir a súa sesión con colegas cunha longa traxectoria na radio comunitaria, para poder prestar unha visión máis heteroxénea das diversas experiencias en terreo. O primeiro invitado de maneira virtual foi Óscar Pérez, coordinador rexional de Asociación Mundial de Radios Comunitarias de América Latina e o Caribe (AMARC ALC). Pérez quixo explicar o avance histórico que se alcanzou en Guatemala recentemente. No devandito país ás radios comunitarias acusábaselles de roubo de fluído e, por tanto, perseguíanse e encarceraban aos e as colegas que facían radio. Tras un proceso que levou 12 anos logrouse que o Estado recoñeza xuridicamente o seu status para que non sexan perseguidas.
Tras este inspirador testemuño continuou a conexión en streaming con Pamela Romeu, directora de Play FM, radio comunitaria de Honduras. “Temos o apoio de moitos colectivos, xa que se fala de temas polémicos como LGTBIQ+, migracións, racismo ou expropiación de terras”, sinalou a invitada. Ademais, denunciou como colegas están a ser asasinados por cubrir este tipo de temas; situación que espera que cambie co novo goberno.
A última conexión en vivo protagonizouna Manuel Vicente, un dos fundadores do exitoso proxecto Radio Jornalera. Localizada en California, é unha radio para a comunidade hispana migrante: “a comunidade migrante ten un medo que non debería ter, coa nosa radio comunitaria conseguimos acurtar esa brecha para aliviar os efectos da mala comunicación”.
Con estas variadas e interesantes relatorios o alumnado do Seminario tivo ocasión de poder coñecer de primeira man a importancia da radio comunitaria. Un tema que resultou canto menos curioso e que xerou unha gran cantidade de preguntas.